ტესტები

VIII კლასი  (I ვარიანტი)

1      1.  უჯრედული სუნთქვა არის:

ა)ჰაერის ჩასუნთქვა და ამოსუნთქვა; 

ბ)უჯრედში საკვების დაშლა ჟანგბადის გამოყენებით;

გ)უჯრედიდან ნახშირორჟანგის გამოდევნა

2      2.      ჟანგბადის ცვლა ფილტვებსა და სისხლს შორის ხდება:  

ა)დიფუზიის გზით;    ბ)ფილტვებში არსებული ჰაერიდან სისხლში  გ)ყველა სწორია

3     3.       სისხლში ნახშირორჟანგის რაოდენობაზე რეაგირებს: 

ა)თავის ტვინი;   ბ)ჰაერგამტარი გზები;   გ)ფილტვები;  დ)ალვეოლები

4    4     ჩამოთვლილ ორგანოთაგან სისხლს ფილტრავს:

ა)გული;      ბ)ფილტვი;       გ)თირკმელი;        დ)კუჭი

5    5.    ალვეოლები არის:

 ა)ფილტვის ის ნაწილი, რომელშიც ხდება აირთა ცვლა;

 ბ)ფილტვების დამაკავშირებელი ხორხთან 

გ)ტრაქეის დაბოლოება

6    6.     ალვეოლები აგებული:

ა) ერთ შრიანი ეპითელური ქსოვილისაგან

ბ) მრავალშრიანი ეპითელური ქსოვილისაგან

გ) შემაერთებელი ქსოვილისაგან

დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი 

7    7.    ექსკრეციის მთავარი ფუნქციაა:

 ა)ნერწყვის გამოყოფა;   ბ)ორგანიზმიდან ნარჩენი ნივთიერებების გამოდევნა; 

გ)საკვების დაქუცმაცება შემდეგი მონელებისათვის                                                                                           

8.  ჩაწერე გამოტოვებული სიტყვები:

ა. ფილტვის ალვეოლებიდან დიფუზიის გზით კაპილარებში გადადის  ...................

ბ. კაპილარებიდან დიფუზიის გზით ფილტვის ალვეოლებში გადმოდის .......................

9    9.  .    დააკავშირე ერთმანეთს:

1.ჰაერგამტარი გზები 2.შარდგამომყოფი ორგანოები

ა ბ გ 1 2

ა)შარდსაწვეთი ბ)ტრაქეა გ)თირკმელები

 10.   დააკავშირე ერთმანეთთან:

1.ცხვირის ღრუ 2.ხორხი 3.ალვეოლი

ა ბ გ 1 2 3

ა)აირთა ცვლა ბ)ჰაერი გაწმენდა ბაქტერიებისაგან გ)ბგერის წარმოქმნა

VIII კლასი  (II ვარიანტი)

1    1.     სუნთქვის სისტემას ეკუთვნის:

ა)ბრონქები, ფილტვები და უჯრედები;   ბ)ტრაქეა,ბრონქები, ფილტვები და უჯრედები;  

გ)ტრაქეა, ბრონქები და ფილტვები

2    2.      ნახშირორჟანგის კონცენტრაცია:

ა)მაღალია ვენურ სისხლში ჩასუნთქულ ჰაერთან შედარებით;  ბ)დაბალია არტერიულ სისხლში ვენურ სისხლთან შედარებით;  გ)ყველა სწორია

3   3.      სად გროვდება შარდი, სანამ ორგანიზმიდან გამოიყოფოდეს:

ა)შარდის ბუშტში;   ბ)ღვიძლში;   გ)კუჭში;   დ)თირკმელში

4   4.     ჰაერგამტარი გზებია:

 ა)ფილტვები, ბრონქები და ტრაქეა;  

ბ)ხორხი ტრაქეა და ბრონქები;    გ)პირის ღრუ, ხორხი, ბრონქები

5  5.   შესუნთქული ჰაერი:   

 ა)იწმინდება  ცხვირის ღრუში;

ბ)თბება პირის ღრუში;    გ)ცხვირის ღრუდან გადადის ფილტვებში

6  6.     ცხვირის ღრუ ამოფენილია:

ა) წამწამოვანი ეპითელური ქსოვილისაგან

ბ) მრავალშრიანი ეპითელური ქსოვილისაგან

გ) შემაერთებელი ქსოვილისაგან

დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი 

7   7.      ექსკრეტორულ ორგანოებს მიეკუთვნება

 ა)ბრონქები და ტრაქეა ბ)თირკმელები და კანი

გ) ნაწლავები და ხორხი

8   8.     ჩაწერე გამოტოვებული სიტყვები:

ა. ნეფრონში შემავალი არტერიის სანათური  ...................   გამომავალი არტერიის სანათურთან შედარებით.

ბ. სისხლის გაფილტვრა ხდება   .......................   გორგალში.

9   9.      დააკავშირე ერთმანეთს:

1.ჰაერგამტარი გზები 2.შარდგამომყოფი ორგანოები

ა ბ გ 1 2

ა)თირკმელები ბ)ბრონქები გ)შარდის ბუშტი

  10.   დააკავშირე ერთმანეთთან:

1. ნეფრონი 2.შარდსაწვეთი 3.შარდის ბუშტი

ა ბ გ 1 2 3

ა)მეორადი შარდის დაგროვება ბ)სისხლის ფილტრაცია გ)პირველადი შარდის წარმოქმნა

1     

შემაჯამებელი სამუშაო № 1

IX კლასი  (I ვარიანტი)

1.      დომინანტური ფენოტიპის მქონე ორგანიზმი გენოტიპურად შეიძლება იყოს:         

 ა)მხოლოდ ჰომოზიგოტური

  ბ)მხოლოდ ჰეტეროზიგოტური

 გ)როგორც ჰომო ისე ჰეტეროზიგოტური

დ) რეცესიული ჰომოზიგოტური

2.      ალელების წყვილიდან გამეტაში არის:

ა)ორივე ალელი

 ბ) მხოლოდ ერთი ალელი

გ) გამეტაში ალელი საერთოდ არ არის

დ) არც ერთი დებულება არ არის სწორი

3.      დაუნის სინდრომი ვითარდება, როდესაც:

ა) ორგანიზმს აქვს ერთი ალელით ზედმეტი       ბ) ორგანიზმს აქვს ერთი ქრომოსომით ზედმეტი

გ) ორივე ზემოთ ჩამოთვლილ შემთხვევაში        დ) არცერთ ზემოთ ჩამოთვლილ შემთხვევაში       

4.      ადამიანის სქესს განაპირობებს;

ა) სომატურ უჯრედებში არსებული აუტოსომები    ბ) სომატურ უჯრედებში არსებული სასქესო ქრომოსომები

გ) სასქესო უჯრედებში არსებული აუტოსომები   დ) სასქესო უჯრედებში არსებული სასქესო ქრომოსომები

5.      მენდელის პირველი კანონი არის:

ა) ერთგვაროვნების წესი   ბ) დათიშვის კანონი

გ) გენთა დამოუკიდებლად განაწილების კანონი     დ) არცერთი

6.      ჰემოფილია არის;

ა) აუტოსომური დაავადება   ბ) არამემკვიდრული დაავადება

გ) სქესთან შეჭიდული დაავადება  

      7. ჯუჯა მშობლებს ჰყავთ როგორც ჯუჯა, ისე ნორმალური სიმაღლის შვილები. როგორია მშობლების გენოტიპები თუ ჯუჯობა დომინანტური ნიშანია? ( 2 ქულა)

       8. მონოჰიბრიდული შეჯვარების დროს ერთი მშობელი ჰეტეროზიგოტურია, მეორე რეცესიული ჰომოზიგოტური. რამდენნაირი ფენოტიპის შვილები შეიძლება გაუჩნდეთ მათ და როგორი იქნება თითოეული ფენოტიპის შვილების რაოდენობა, თუ დომინანტობა სრულია? (2 ქულა)

       9. ჯანმრთელ მშობლებს გაუჩნდათ ჰემოფილიით დაავადებული ბავშვი. დაწერეთ მშობლების და ბავშვის გენოტიპი ( 2 ქულა)

      10 დიჰიბრიდული შეჯვარების დროს ერთი მშობელი ჰეტეროზიგოტურია ორივე ნიშნით, მეორე ორივე ნიშნით რეცესიული ჰომოზიგოტური. როგორი იქნება იმ შვილების საერთო რაოდენობა, რომლებიც ატარებენ ერთი მშობლის დომინანტურ და მეორე მშობლის რეცესიულ ნიშან–თვისებას თუ დომინირება სრულია? (3 ქულა)

 შემაჯამებელი სამუშაო № 1

IX კლასი  (II ვარიანტი)

1.      რეცესიული ფენოტიპის მქონე ორგანიზმი გენოტიპურად შესაძლებელია იყოს:

ა) მხოლოდ ჰომოზიგოტური   ბ) მხოლოდ ჰეტეროზიგოტური

გ) როგორც ჰომო ისე ჰეტეროზიგოტური   დ) რეცესიული ჰომოზიგოტური

2.      მუტაცია აირს:

ა) ცვლილება რომელიც წარმოიქმნება გენში  ბ) ცვლილება რომელიც წარმოიქმნება ქრომოსომაში

გ)ორივე სწორი   დ) არცერთი არ არის სწორი

3.      მენდელის მეორე კანონია:

ა) მენდელის პირველი კანონი არის:

ა) ერთგვაროვნების წესი   ბ) დათიშვის კანონი

გ) გენთა დამოუკიდებლად განაწილების კანონი     დ) არცერთი

4.       დალტონიზმი არის;

ა) აუტოსომური დაავადება   ბ) არამემკვიდრული დაავადება

გ) სქესთან შეჭიდული დაავადება  

5.      ქრომოსომების განახევრებული რაოდენობა გამეტაში არის:

ა) 2n     ბ) 1n      გ) 1n+1n     დ)  2n+2n

6.      დაუნის სინდრომი არის:

ა) მემკვიდრული დაავადება      ბ) არამემკვიდრული დაავადება

გ) არცერთი არ არის სწორი

           7. დალტონიკი ქალი ცოლად გაჰყვა ნორმალური მხედველობის მამაკაცს. დაწერეთ მშობლების და მოსალოდნელი თაობის გენოტიპები.  ( 2 ქულა)

           8. მონოჰიბრიდული შეჯვარების დროს ერთი მშობელი ჰეტეროზიგოტურია, მეორე რეცესიული ჰომოზიგოტური. რამდენნაირი გენოტიპის შვილები შეიძლება გაუჩნდეთ მათ და როგორი იქნება თითოეული გენოტიპის შვილების რაოდენობა, თუ დომინანტობა სრულია? (2 ქულა)

           9. წითელი და თეთრი მარწყვის შეჯვარებით პირველ თაობაში მიიღეს ვარდისფერ ნაყოფიანი მარწყვი, რა მოვლენასთან გვაქვს საქმე და როგორი იქნება მეორე თაობაში შედეგი? ( 2 ქულა)

      10 დიჰიბრიდული შეჯვარების დროს ორივე მშობელი ჰეტეროზიგოტურია ორივე ნიშნით, როგორი იქნება იმ შვილების საერთო რაოდენობა, რომლებიც ატარებენ ერთი მშობლის დომინანტურ და მეორე მშობლის რეცესიულ ნიშან–თვისებას თუ დომინირება სრულია? (3 ქულა)

შემაჯამებელი სამუშაო № 2

IX კლასი  (I ვარიანტი)

1.    გენების დრეიფი არის:     

 ა)ამ გენების მატარებელი ინდივიდების დაღუპვა არსებობისათვის ბრძოლაში;

ბ)ამ გენების მატარებელი ინდივიდების გადარჩენა  არსებობისათვის ბრძოლაში;

გ)ამ გენის ალელების სიხშირის ცვლილება, რომელიც შემთხვევით ხდება პოპულაციაში

2.    იზოლაციის პროცესში:

 ა)პოპულაცია იზოლირებულია სხვა, ამავე  სახეობის პოპულაციისაგან;

 ბ)პოპულაცია იზოლირებულია სხვა სახეობის პოპულაციისაგან

 გ)ერთმანეთისაგან იზოლირებულია ერთი პოპულაციის სხვადასხვა     

3.    თოლიები ეცილებიან პელიკანებს თევზის მოპოვებაში. ეს:

ა)შიდასახეობრივი ბრძოლაა; 

ბ)სახეობათშორისი ბრძოლაა;

             გ)ბრძოლა გარემოს არახელსაყრელ პირობებთან;

4.    დაბინძურებული გარემოს ფონზე ღია ფერის და მუქი ფერის პეპლებიდან გადარჩა მუქი ფერის პეპლები. ეს არის:

            ა)მამოძრავებელი გადარჩევა;   

            ბ)დიზრუპტული გადარჩევა;

            გ)მასტაბილიზებელი გადარჩევა

5.    ერთი პოპულაცია ვითარდება მეორეში მომხდარი ცვლილებების საპასუხოდ, ანუ ადგილი აქვს:  ა)მიკროევოლუციას;   ბ)ატავიზმს:    გ)კოევოლუციას

6.    ორგანიზმის სასიცოცხლო პროცესების შეგუება საარსებო გარემოსთან არის:     

  ა)ფიზიოლოგიური ადაპტაცია;  

 ბ)სტრუქტურული ადაპტაცია;         

 გ)ქცევითი ადაპტაცია

7.     როგორი შეფერილობა აქვს უდაბნოს ორგანიზმების უმრავლესობას? რატომ?

                                                                                                                                                   ( 2 ქულა)

8.    შეავსე სქემა:                

                                  ევოლუციის  მამოძრავებელი ძალა

                                                                                                                                 ( 2 ქულა)

9.    ჩასვი გამოტოვებული სიტყვები:

ფრინველებს ფრენასთან დაკავშირებით განუვითარდათ ....................... იგი მიეკუთვნება .......................... ადაპტაციას.    

                                                                                                           ( 2 ქულა)

10.  დააკავშირეთ ერთმანეთთან:

	ა	ბ	გ	დ
1
2
3
4
5

1.      ზამთრის ძილი                    ა) სტრუქტურული ადაპტაცია                       

2.      კუს ჯავშანი                         ბ) ქცევითი ადაპტაცია

3.      მიგრაცია                              გ) ფიზიოლოგიური ადაპტაცია

4.      ჰომეოსტაზი                                                                                                                                                                                       

5.      მუქარის პოზა

                                                                                    (5 ქულა)

შემაჯამებელი სამუშაო № 2

IX კლასი  (II ვარიანტი)

1.    გენების ნაკადი არის: 

      ა)პოპულაციებს შორის ინდივიდების მიგრაციის შედეგად გენების მიმოცვლა; 

             ბ)არსებობისათვის ბრძოლის დროს უკეთ შეგუებულთა გადარჩენა; 

             გ)ცოცხალი ორგანიზმების მიგრაცია ერთი ადგილიდან მეორეში.

2.    ლომი კაწრავს ხეებს, რათა მონიშნოს თავისი ტერიტორია და დაიცვას ის სხვა ლომებისაგან. ეს:  ა)შიდასახეობრივი ბრძოლაა; 

ბ)სახეობათშორისი ბრძოლაა;

გ)ბრძოლა გარემოს არახელსაყრელ პირობებთან;

3.    ოკეანისპირა რაიონებში მხოლოდ საშუალო ფრთიანი ბეღურები გადარჩება; გრძელ და მოკლეფრთიანები იღუპება. ეს არის:

ა)მამოძრავებელი გადარჩევა;    

 ბ)დიზრუპტული გადარჩევა;

გ)მასტაბილიზებელი გადარჩევა

4.    კლასიფიკაციურად მაღალი დონის ერთეულების: რიგების, კლასების ჩამოყალიბებაა:       ა)მაკროევოლუცია;   

 ბ)მიკროევოლუცია;               

 გ)კოევოლუცია

5.    მაიმუნები სხდებიან თბილ ტბაში ზამთრის სიცივისგან თავის დასაცავად.ეს:     

 ა)შიდასახეობრივი ბრძოლაა; 

ბ)სახეობათშორისი ბრძოლაა;

გ)ბრძოლა გარემოს არახელსაყრელ პირობებთან;

6.    ხელოვნური გადარჩევის დროს:

 ა)ცოცხალი ორგანიზმები იმარჯვებენ არსებობისათვის ბრძოლაში და ინტენსიურად მრავლდებიან;     

 ბ)ადამიანი გადაარჩევს მისთვის სასურველი ნიშან-თვისების მატარებელ ორგანიზმებს;        

გ) ადამიანი იმარჯვებს სხვა ცოცხალ არსებებთან არსებობისათვის ბრძოლაში

7.    რა მნიშვნელობა აქვს ადაპტაციების განვითარებას?

                                                                                                       ( 2 ქულა)

8.    შეავსე სქემა:                   გენოფონდის ცვლილება

                                                                                                                                  ( 2 ქულა)

9.    ჩასვი გამოტოვებული სიტყვები:

შევარდენს კვების ნირთან დაკავშირებით განუვითარდა ....................... იგი მიეკუთვნება .......................... ადაპტაციას.    

                                                                                                           ( 2 ქულა)

10.  დააკავშირეთ ერთმანეთთან:

	ა	ბ	გ	დ
1
2
3
4
5

1.      მცენარის გძელი ფესვები                       ა) სტრუქტურული ადაპტაცია                       

2.      თევზის ფარფლი                                    ბ) ქცევითი ადაპტაცია

3.      საქორწინო რიტუალები ცხოველებში  გ) ფიზიოლოგიური ადაპტაცია

4.      ფოთოლცვენა                                                                                                                                                                                     

5.      ზრუნვა შთამომავლობაზე

                                                                                                   (5 ქულა)

შემაჯამებელი სამუშაო № 3

IX კლასი  (I ვარიანტი)

1.    ურთიერთდამოკიდებულების რომელი ფორმაა ასკარიდასა და ადამიანს შორის: 

ა)პარაზიტიზმი;  ბ)კონკურენცია;   გ)სიმბიოზი; დ)მტაცებლობა

2.    კვებითი ჯაჭვის შემადგენელი კომპონენტებიდან  მზის ენერგიის ყველაზე დიდ ნაწილს იღებს:

             ა)მცენარეები;         ბ)პეპელა;         გ)კოდალა;        დ)მელა

3.    რიცხვითი პირამიდა გამოხატავს:

           ა)ეკოსისტემაში ორგანიზმთა რაოდენობას; 

          ბ)ბიოლოგიური ნივთიერების რაოდენობას;

         გ)ეკოსისტემაში ენერგიის რაოდენობას;  

       დ)აბიოტურ ფაქტორთა გავლენას

4.    ორგანიზმები, რომლებიც ფოტოსინთეზით ან ქემოსინთეზით წარმოქმნიან ორგანულ ნივთიერებებს,  წარმოადგენენ:

           ა)პროდუცენტებს;       ბ)კონსუმენტებს;      გ)რედუცენტებს

5.    ჩამოთვლილთაგან რომელი ადაპტაცია განუვითარდა მწერითმტვერია მცენარეებს: 

              ა)კაშკაშა სურნელოვანი ყვავილები;  

             ბ)შეუმჩნეველი ყვავილები; 

           გ)ეკლები ფოთლების ნაცვლად; 

       დ)წვნიანი ღერო

6.    ურთიერთობის რომელი ფორმაა ტყეში ფიჭვებს შორის:

       ა)ნეიტრალიზმი;  ბ)კონკურენცია; გ)კომენსალიზმი; დ)სიმბიოზი

7.    რაში მდგომარეობს ეკოლოგიური პირამიდის წესი?      ( 2 ქულა)

8.    რა როლს ასრულებს ეკოსისტემაში ავტოტროფული ორგანიზმები?  ( 2 ქულა)

9.    შეავსე   სქემა:                                ეკოლოგიური ფაქტორები

                                                                                                               ( 2 ქულა)

10. შეუსაბამე  ერთმანეთს:

1.პროდუცენტი 2.კონსუმენტი 3.რედუცენტი

ა ბ გ 1 2 3

ა)ორგანული ნივთიერებების დამშლელები ბ)მზა საკვების მომხმარებლები გ)ორგანული ნივთიერებების მწარმოებლები                                                                        ( 3 ქულა)

შემაჯამებელი სამუშაო № 3

IX კლასი  (II ვარიანტი)

1.    რა წარმოადგენს პროდუცენტს კვებით ჯაჭვში:

           ა)კიბოსნაირები;  ბ)მწვანე წყალმცენარეები; გ)კობრი

2.    კვებით ჯაჭვში რედუცენტებს წარმოადგენენ:

                  ა)მცენარეები;      ბ)ლპობის ბაქტერიები;   გ)ბალახისმჭამელი ცხოველები;     დ)მტაცებლები

3.    ეკოლოგიურ პირამიდაში ყოველ შემდეგ საფეხურზე მასა და ენერგია:  

  ა)ნაკლებია წინა საფეხურთან შედარებით;  

              ბ)მეტია წინა საფეხურთან შედარებით; 

            გ)უცვლელია ყველა საფეხურზე; 

           დ)მთლიანად გამოიყენება პირველ საფეხურზე

4.    ორგანიზმები, რომლებიც ორგანულ ნივთიერებებს შლიან არაორგანულ ნაერთებამდე, წარმოადგენენ:

              ა)პროდუცენტებს;       ბ)კონსუმენტებს;      გ)რედუცენტებს

5.    ბიომასის პირამიდა გამოხატავს:

         ა)ეკოსისტემაში ორგანიზმთა რაოდენობას; 

         ბ)ბიოლოგიური ნივთიერების რაოდენობას;

         გ)ეკოსისტემაში ენერგიის რაოდენობას; 

       დ)აბიოტურ ფაქტორთა გავლენას

6.    ურთიერთობის რომელი ფორმაა ციყვებსა და შვლებს შორის:

ა)ნეიტრალიზმი;  ბ)კონკურენცია; გ)კომენსალიზმი; დ)სიმბიოზი

7.    რატომ არ გრძელდება კვებითი ჯაჭვები უსასრულოდ?                      ( 2 ქულა)

8.    რომელი რგოლების გარეშე ვერ იარსებებს კვებითი ჯაჭვი?             ( 2 ქულა)

9.    შეავსე სქემა:             ბიოტური ფაქტორები

                                                                                   

                                                                                                               ( 2 ქულა)

10. შეუსაბამე ერთმანეთს:

1.აბიოტური 2.ბიოტური 3.ანთროპოგენური

ა ბ გ 1 2 3

ა)მტაცებლობა ბ)ადამიანის ზემოქმედება გ)ტემპერატურა

                                                                                                              ( 3 ქულა)